Sheila atazari gehitu hau

1. 2. 3.

Flotazioa

1. Oiloen arrautzek ez dute flotatzen uretan. Zergatik? Zer baldintza bete behar da flotatzeko? Zer egin dezakezu arrautzak uretan flotatzeko? Eman datuak azalpenak emateko: arrautz baten dentsitatea, uraren dentsitatea… 

Arkimedes-en printzipioaren arabera, fluido batean murgildutako edozein gorputzek goranzko bultzada (B) jasaten du. Bultzada eta deslekuratutako fluidoaren pisua berdinak dira: B=PF=mF·g

Dentsitatearen definizioa kontuan hartzen, adierazpen matematiko hori alda daiteke. Dentsitatea gorputz baten masa eta gorputz horrek hartzen duen bolumena lotzen ditu. Dentsitate berariazko propietatea da eta substantziak elkarrengandik bereizteko balio du.

B=PF=mF·g=VF·dF·g;      D = m/V       D: Dentsitatea, M: Masa eta V:Volumena.

Beraz, bultzada bi faktoreren araberakoa da: gorputzaren bolumena eta fluidoaren dentsitatea. Grabitatea ere kontuan hartu behar da baina konstante bat da.

Gorputz bat likido batean murgiltzean hiru egoera ager daitezke: (PG: gorputzaren pisua)

1) PG>B; Gorputza murgiltzen da hondora heldu arte

2) PG=B; Gorputza orekan geratzen da, hortaz, murgilduta.

3) PG<B; Gorputza flotatzen da

PG<B; mG·g<VF·dF·g; VG·dG<VF·dF; VGmurgilduta eta VLdeslekuratuta berdinak direnez, dG<dF . Hau da, gorputz bat fluido batean flotatzeko, bere dentsitatea fluidoarena baino txikiagoa izan behar da.

Oiloen arrautzek ez dute flotatzen ur gezan, arrautzen batez besteko dentsitatea (1,035g/ml) ur gezarena (1g/ml)baino handiagoa delako.

Arrautzak uretan flotatzeko bi aukera daude:

1) Denbora pasatzen utzi. Denbora pasa ahala arrautzen dentsitatea txikiagotzen da, barruan daukaten aire kopurua handiagotzen delako.

2) Urari gatza bota. Hori egitean, uraren dentsitatea handiagotzen da.


2. Burdinazko gauzek flotatzen dute uretan? Zergatik? Ba al dago likidoren bat non burdinak flotatzen duen? (Eman dentsitate datuak zure azalpenetan). 

Guztiz burdinez eginda dauden gorputzek,hau da, burdinazkoak eta zulorik ez duten gorputzek ez dute uretan flotatzen; Izan ere, burdinaren dentsitatea (7,87 g/cm3) uraren dentsitatea baino handiagoa da.

Giro tenperatura egoera likidoan dauden metalak hauek dira: frantzioa (1,87 g/cm3), zesioa (1,88 g/cm3), galioa (5,90 g/cm3) eta merkurioa. (13,58 g/cm3). Dentsitateen datuei erreparatuz ondorioztatzen da burdina soilik merlkurioan flotatzen du, soilik merkurioaren dentsitatea burdinarena baino handiagoa delako

3. Klip bat utzi dezakegu uretan flotatzen nahiz eta kliparen dentsitatea urarena baino handiagoa izan. Zergatik? Jarri bideo bat kliparekin uretan flotatzen. Azaldu zergatik gertatzen den hau (zein da atzean dagoen fisika kontzeptua?). Bilatu eta azaldu fisika kontzeptu honen beste ondorio batzuk (jarri argazkiak ondorioak irudikatzeko). 

Klipa metalez eginda dago, beraz bere dentsitatea urarena baino handiagoa da. Hala ere, kontu handiz uraren gainazalean kokatzen bada, klipa flotatzen da. Gertaera hori sortzen duena likidoen propietate bat da: gainazal tentsioa. Gainazal tentsioa geruza fin eta elastiko bezala jokatzen du.

Fluido batean, molekula bakoitzak ingurukoekin interakzioa dauka, alegia, molekula bakoitzak ingurukoei indarra eragiten dio (erakarlea). Molekulen arteko indarrak ez dira oso urrutira iristen, eta batez ere hurbileko molekulei eragiten die. Edozein likidotan, gainazaleko molekulek barruranzko indarra jasaten dute, erakarpen-indar hori dela medio.

Gainazal-tentsioak menpekotasuna dauka likido-motarekin, likidoaren inguruan dagoen medioarekin eta tenperaturarekin. Oro har, gainazal-tentsioa gutxitu egiten da tenperaturarekin, zeren kohesio-indarrak ahuldu egiten baitira agitazio termikoa handitzean. Likidoaren inguruan dagoen medioaren eragina ere logikoa da, zeren molekula haiek ere erakarri egiten dituzte likidoaren gainazalean kokatuta dauden molekulak, alegia, likidoaren beraren barruko molekulen erakarpenaren aurka. Uraren ezaugarri honi esker gure ibaietan bizi diren zapatariek (Hydrometra stagnorum) ur gainean oinez egin dezakete hondoratu gabe.

http://phet.colorado.edu/sims/density-and-buoyancy/buoyancy_es.html Ariketa batzuk

Flotazioa

MIKEL, AITOR ETA JONE

1-Uraren dentsitatea: 1000kg/m^3

Arrautzaren dentsitatea: 1191kg/m^3 

Arrautz batek ez du flotatzen uretan arrautzaren dentsitatea handiagoa delako urarena baino. Honek flotatzeko gehituko beharko dugu gatza dentsitate gehiago egoteko eta arrautza flotatzeko.

2-Burdinazko gauzek flotatzen dute uretan? Zergatik? Ba al dago likidoren bat non burdinak flotatzen duen? (Eman dentsitate datuak zure azalpenetan).

Burdinaren dentsitatea: 7850kg/m3

Uraren dentsitatea: 1000Kg/m3

Ez, burdinaren dentsitatea uraren dentsitatea baino handiago denez, burdina uretan hondoratuko da, aldiz, merkurioak burdina baino dentsitate gehiago duenez, honek, flotatuko du. (Burdina)

3- Bideoa:

5.Ataza:

ERIK,ARKAITZ ETA LUIS.

1. Oiloen arrautzek ez dute flotatzen uretan. Zergatik? Zer baldintza bete behar da flotatzeko? Zer egin dezakezu arrautzak uretan flotatzeko? Eman datuak azalpenak emateko: arrautz baten dentsitatea, uraren dentsitatea…

Arrautzaren dentsitatea 1191  kg/m³ da eta uraren dentsitatea 1000kg/m³  da.
Nola uraren dentsitatea txikiagoa denez, arrautza hondoratuko da baina gatza botatzen badugu uretan uraren dentsitatea handiagotuko da eta arrautza ez da hondarutuko eta flotatuku du.

2. Burdinazko gauzek flotatzen dute uretan? Zergatik? Ba al dago likidoren bat non burdinak flotatzen duen? (Eman dentsitate datuak zure azalpenetan). 

 Uraren dentsitatea 1000kg/m³ da,

 Orduan burdinaren dentsitatea askoz handiagoa da eta burdinaren dentsitatea uraren dentsitatea baino askoz handiagoa denez ez du uretan flotatzen eta hondoratuko da.

Burdina merkurioan flotatzen du, hau da, merkurioa burdinaren dentsitatea bikoizten du(burdina uraren 7 aldiz densoagoa da.)

5. Ataza

Erantzun hurrengo galderak. Erabili fisika kontzeptuak azalpenak ematerakoan. Etiketa "Flotazioa" izan behar da.

1. Oiloen arrautzek ez dute flotatzen uretan. Zergatik? Zer baldintza bete behar da flotatzeko? Zer egin dezakezu arrautzak uretan flotatzeko? Eman datuak azalpenak emateko: arrautz baten dentsitatea, uraren dentsitatea…

2. Burdinazko gauzek flotatzen dute uretan? Zergatik? Ba al dago likidoren bat non burdinak flotatzen duen? (Eman dentsitate datuak zure azalpenetan).

3. Klip bat utzi dezakegu uretan flotatzen nahiz eta kliparen dentsitatea urarena baino handiagoa izan. Zergatik? Jarri bideo bat kliparekin uretan flotatzen. Azaldu zergatik gertatzen den hau (zein da atzean dagoen fisika kontzeptua?). Bilatu eta azaldu fisika kontzeptu honen beste ondorio batzuk (jarri argazkiak ondorioak irudikatzeko).

Presio atmosferikoaren ondorio bat

Esperimentua egiteko beirazko botila bat (edo plastiko gogorrazkoa), puxika bat eta txorrota behar dugu. Botila ur beroaz betetzen da bere tenperatura igotzeko. Ura barruan utz daiteke edo minutu batzuk pasa ondoren botila hustu daiteke (kontua da botila berotzea). Behin hori eginda, puxika botilaren ahoan ipintzen da. Azkenik, botila txorrotaren azpian jartzen da ur hotza erabiliz botila hozteko. Segundo batzuk pasata, puxika botilan sartzen da.

Zergatik puxika botilan sartzen da?

Botila hutsik zegoela zirudien, baina gas molekulaz betea zegoen. Botila berotzean, barruan daukan gas molekulak ere berotzen dira. Puxika botilaren ahoan ipintzean, airea botilaren barruan harrapatuta uzten dugu. Botila irekita zegoenez, barruko presioa eta kanpoko presioa berdinak ziren.

Ur hotza botilaren gainean isurtzean, botila eta bere barruko molekulak hozten dira. Molekulak zenbat eta hotzago egon, orduan eta abiadura txikiagoz mugitzen dira eta elkarrengana hurbiltzen dira. Horren ondorioz, espazio txikiagoa hartzen dute, hau da, bolumena txikiagotzen da. Presioa ere txikiagotzen da, molekulak botilaren hormetan kolpe gutxiago ematen baitituzte.

Puxika gas molekulei sartzea uzten ez dienez, barruko presioa kanpoko presioa, hau da, atmosferaren presioa, baino txikiagoa da. Horren ondorioz, kanpoko presioak puxika bultzatzen du eta botila barruan sartzen du.

Zergatik puxika bat botila batean sartzen da?

Hemen daukazue bideo bat dena azaltzen.

Aztertu orain arte ikasitakoa: Testa egin

2. Ariketa: Erantzun galdeketa honen galderak. Gainditzeko 8 galderetatik 6 ondo erantzun beharko dituzu. Egin dezakezu galdeketa behin eta berriro eta galdera desberdinak agertuko zaizkizu.

Aztertu orain arte ikasitakoa: Hutsuneak bete

Egin ariketa hauek ikasitakoa aztertzeko.
1. Ariketa: Bete itzazu hutsuneak behean agertzen diren hitzekin. Hitzen ondoan dagoen gezia sakatzen baduzu hitz gehiago agertuko dira.

presio atmosferikoa

Presio Atmosferikoa airea egiten duen presioa lurran da.
Airea hotz dagoenean, airea jaisten da, presioa handitzen eta egonkortasuna lortzen. Horrela antiziklon termiko bat sortzen da. Airea beroa dagoenean, handitzen da, presioa jeistea egiten eta ezegonkortasuna sortzen.
Presio Atmosferikoa ez da berdina altuera desberdinetan. Zona altuetan, adibidez Everest(8.848), presio gutxiago egiten du altuagoa doagoelako.

Zer da dentsitatea?

Fisikan dentsitate terminoak bolumen jakin batean dagoen masa kopuruari dagokio eta termino erlatibo zein absolututan erabili daiteke. Horrela kalkulatzen da:
Dentsitatea:masa/bolumena
Dentsitate erlatiboak sustantzia baten masa eta ur bolumen beraren masaren arteko erlazioa finkatzen du, dimentsiorik gabeko magnitude bat delarik.
Substantzia desberdinen bolumen berdinak pisatzen baditugu balantza batean, masak desberdinak direla ikusiko dugu.

Hala gertatzen da substantzia batzuk beste batzuk baino trinkoagoak direlako, hau da, lehen substantzia partikulak bigarrenak baino kohesionatuago daudelako. Propietate hau dentsitate magnitude fisikoaren bidez adierazten da.

Bere formula:

D=M/V
D: dentsitatea
M: masa

V: bolumena
Dentsitatea Kg/m3 neurtuko dugu, Masa: Kg-tan eta Bolumena: m3


Beste edozein magnitudea ateratzeko bakarrik despejatu behar da.
Adib: M=D*V

EBAZKETA:

Datuak: Klaseko dimentsioak 10m*10m*3m

Bolumena kalkulatzeko hiru datuak biderkatuko ditut:
100*100*3= 300Kg/m3
Airearen dentsitatea badakigunez (1,293Kg/m3)
Orain formularen datuak aldatuko ditut
D=M/V
M=D*V
M=1,293*300=389,3Kg

ATMOSFERA

ZER DA ATMOSFERA?
Atmosfera, gorputz batek inguratzen duen gas kapa da. Gasek gorputzen grabitateaz erakartzen dira eta hor beran mantentzen dita grabitatea nahikoa bada eta atmosferako tenperatura baxua bada. Planeta batzuk gasez osatuta daude, beraz atmosfera oso sakonak dituzte.

NOLAKOA DA ATMOSFERA?

GERUZAK
Lurraren atmosfera bost geruzetan banatzen da: troposfera, estratosfera, mesosfera, termosfera eta exosfera. Atmosferak ez du muga zehatzik,

TROPOSFERA
Lurrazaletik hurbilen dagoen geruza da. Geruza guztietatik meheena da. Atmosfera osoko masaren %75a dauka eta ia ur lurrun guztia.

ESTRATOSFERA
Bertan dago ozono-geruza. Behe-aldean tenperatura ia konstantea da, eta gorago handitu egiten da altuerarekin

MESOSFERA
Espaziotik datozen meteoritoak geruza horretan desegiten dira, izar iheskorrak sortuz.

EXOSFERA EDO METASFERA
Kanpoen dagoen geruza, 500. km-tik 10.000 km-raino heda daiteke. Atmosferako atomo eta molekulak espaziora alde egin dezakete. Gas arinenek,hidrogeno eta helioa gehien bat, eratzen dute geruza hau.

Zer da presio atmosferikoa?

Presio Atmosferikoa airea egiten duen presioa lurran da.

Atmosferak Lurran 1013,25 hektopaskalak (hPa) itsasoko mailan presio media dauka. Presioko neurriaren Sistema Internazionala Unitatezkoaz newton bider metro karratuko da (N/m·m) edo Paskala (pa). Presio Atmosferikoa Itsas mailan internasional unitateak 101325 N/m·m edo Pa da.

Airea hotz dagoenean, airea jaisten da, presioa handitzen eta egonkortasuna lortzen. Horrela antiziklon termiko bat sortzen da. Airea beroa dagoenean, handitzen da, presioa jeistea egiten eta ezegonkortasuna sortzen. Horrela ziklona edo borrazka termika sortzen da.

Aire hotza eta aire beroa ez dira nahasten bere dentsiteagatik, eta superfizean direnean, aire hotza butzatzen dio aire beroari presioa jeistea probokatzen eta ezegonkortasuna, kausak dinamikagatik. Ziklon edo borraska dinamika sortzen da. Zona hau, frente ezagutzen da. Aire hotza eta beroa altueran aurkitzen direnean, koonbergenzia dinamika jaisten dira, presioa handitzen eta egonkotasuna sortzen, eta tenperatura handitzen dira. Horrela antiziklon dinamiko bat sortzen da

Presio Atmosferikoa ez da berdina altuera desberdinetan. Zona altuetan, adibidez Everest(8.848), presio gutxiago egiten du altuagoa doagoelako Gorbea(1482) baino eta Lekeiton baino, kostaldean dago eta.

zer da dentsitatea?

Zer da dentsitatea?

DEFINIZIOA

Substantzia desberdinen bolumen berdinak pisatzen baditugu balantza batean, masak desberdinak direla ikusiko dugu.

Hala gertatzen da substantzia batzuk beste batzuk baino trinkoagoak direlako, hau da, lehen substantzia partikulak bigarrenak baino kohesionatuago daudelako. Propietate hau dentsitate magnitude fisikoaren bidez adierazten da.

Gorputz baten dentsitatea gorputzaren masaren eta bolumenaren arteko zatiketa da.

FORMULA

D=M/V
Dentsittatea berdin masa zati bolumena.

V=M/D
Bolumena berdin masa zati dentsitatea.
M=D*V

Masa berdin dentsitatea bider bolumena.

Dentsitatea: Kg/m³

Masa: Kg

Bolumena: m³

ARAZOA

Lehenengo boluemna kalkulatuko dut:

Gelako neurriak 10mx10mx3m biderkatuko ditut eta horrela bolumena izango dut.

10x10x3=300m³

Airearen dentsitatea badakigunez (1,293Kg/m³⁾

Horain datuak formulara pasatuko ditut:

D=M/V

M=D*V
M=1,293x300

M=389,3Kg

Hemen daukazue experimentu pagina bat:

http://concurso.cnice.mec.es/cnice2005/93_iniciacion_interactiva_materia/curso/materiales/indice.htm

zer da presio atmosferikoa?

PRESIO ATMOSFERIKOA

Definizioa: Atmosferaren edozein puntuan airea jarduten duen presioa da.

Presio atmosferikoaren kausa:  

-Airea hotza dagoenean, airea txikiagotzen da, horrela presioa handiagotzen da eta egonkortasuna eragiten du. Horren eraginez, antizikloi termiko bat sortzen da.

-Airea beroa dagoenean, airea handiagotzen da, horrela presioa handiagotzen da eta ezegonkortasuna eragiten du. Horren eraginez,

zikloi bat edo ekaitz termiko bat sortzen da.

Presio atmosferikoaren balioa:

-Atmosfera Lurran 1013.25 hektopaskal edo milibarreko batez besteko presioa dauka(itsas-mailan).

-Presio atmosferikoa (nazio arteko unitatetan) itsas mailan 101325N/m2koa da.

Lekeition, Gorbeiako gailurrean eta Everesteko gailurrean ez dago presio atmosferiko berbera. Eremu altuetan adibidez mendietan altitudea dagoelako eta Lekeitio nola ez dago eremu menditsuetan, itsas mailan baizik latitudea dago.

HEMISFERIOS DE MAGDEBURGO

http://www.muyinteresante.es/ique-son-los-hemisferios-de-magdeburgo

Hemisferioetan aire guztia kentzen dute "vacio bomba" bati esker eta aire gabe geratzen da barruan eta barruko indar bat sortzen da.
Aire gabe geratzean ezinezkoa egiten da bi hemisferioak separatzea, oso zaila denez.

Atmosfera

ZER DA ATMOSFERA?
Atmosfera astro batzuk inguratzen duen gasez osatutako geruza da. Merkuriok izan ezik Eguzki sistemako planeta guztiek bere atmosfera dute baita Eguzkiak ere, baina ez dituzte osagai berberak.

NOLAKOA DA LURRAREN ATMOSFERA?

GERUZAK
Lurraren atmosfera bost geruzetan banatzen da: troposfera, estratosfera, mesosfera, termosfera eta exosfera. Atmosferak ez du muga zehatzik, gainazaletik aldendu ahala bere dentsitatea jarraian jaisten baita. Askotan, atmosfera eta espazioaren arteko muga bezala Karman muga aipatzen da, 100 km-ko garaieran.

TROPOSFERA
Lurrazaletik hurbilen dagoen geruza troposfera da. Geruza guztietatik meheena da. Hala ere, atmosfera osoko masaren %75a dauka eta ia ur lurrun guztia. Itsas mailaren gainetik 7 km-ko altuerara heltzen da poloetan eta 17 km-ra ekuatorean, baina aire gehiena hasierako metroetan dago, eta fenomeno atmosferiko gehienak (hodeiak, haizea, euria …) tarte horretan gertatzen dira. Altitudea zenbat eta handiagoa izan, orduan eta oxigeno gutxiago dago (zailago da arnasa hartzea) eta orokorrean, tenperatura ere jaitsi egiten da, bataz beste 14 ºC-tik -50 ºC-ra.

ESTRATOSFERA
Estratosferatroposferaren gainetik 50 bat km-ko altueraraino hedatzen da. Bertan dago ozono-geruza. Behe-aldean tenperatura ia konstantea da, eta gorago handitu egiten da altuerarekin. Aurrekoa baino askoz egonkorragoa da.

MESOSFERA
50 eta 80-85 km artean dago. Tenperatura jaitsi egiten da igo ahala. Espaziotik datozen meteoritoak geruza horretan desegiten dira, izar iheskorrak sortuz.

TERMOSFERA
80-85 km-tik 640 km-raino hedatzen da, tenperatura igoz altuerarekin, energia altuko erradiazioaren xurgaketagatik oxigeno atomoen aldetik. Termosferan, Eguzkitik datozen gamma eta X izpiek ioi bihurtzen dituzte atmosferako atomoak, beraz, geruza hau osatzen duten gasak ionizatuta daude. Irrati-uhinak geruza horretan islatzen dira, eta komunikazio-sateliteak ere hor mugitzen dira.

IONOSFERA
Termosferaren barruan kokatua, erradiazioarengatik (batez ere eguzkitakoa) ionizatzen den atmosferaren zatia da.

EXOSFERA EDO METASFERA
Kanpoen dagoen geruza, 500. km-tik 10.000 km-raino heda daiteke. Atmosferako atomo eta molekulak espaziora alde egin dezakete. Gas arinenek,hidrogeno eta helioa gehien bat, eratzen dute geruza hau.

KONPOSIZIOA

Lehenengo 85 km–etan atmosferaren konposizioa konstantea eta homogeneoa da. Gas desberdin batzuetaz osaturik dago. Elementu nagusia nitrogenoa (N₂) da zonalde honetan eta bolumenean %78 okupatzen du. Bigarren osagaia oxigenoa (O₂) da (%20,9 bolumenean). Gainontzeko gasak proportzio gutxitan daude. Haien artean karbono dioxidoa (CO₂) %0,03 proportzioan. Gas honen kantitatea handitu da XX. mendean errekuntza industrialak direla eta. Proportzio gutxitan ere gas nobleak daude atmosferan. Gai multzo honetan argona (%0,93) sartzen da beste gas nobleekin batera (He, Ne, Kr eta Xe).

 Beste osagai batzuk proportzio aldakorrean agertzen dira. Haien artean ur-lurruna da garrantzitsua, batez ere ozeanoetako uren lurruntzetik datorrena. Azken gas honek kliman daukan garrantzia oso handia da, kondentsazio eta lurruntzearen prozesuari ezker hodeiak eta prezipitazioak eratzen baitira.

 30 eta 60 bitarteko altueran ozono kontzentrazio handi samarreko eremua dago, (ozono estratosferikoa). Geruza babesle honek izpi ultramore batzuk zurgatzen ditu lurrazalera hel daitezen ekidinez. Horrela, bizitzarako izpi kaltegarri hauek ez dira ailegatzen lurrazalera.

 Aipatu den moduan, atmosferan ur-likidoa (ur-lurrunetik kondentsazioz osaturik) dago. Hodeiak eta lainoak, berez, atmosferaren osagai likidoak dira.

 Substantzia solidoak ere badaude atmosferan. Denak tamaina txikikoak dira eta batzuk ikusezinak. Haien jatorria oso aldakorra da, batzuk prozesu naturaletatik datoz (sumendiak, lurzoruaren hautsa, mikroorganismoak, polenak, ozeanoen uraren gatzak) eta beste batzuk gizakiak sortutakoak dira (errekuntzen keak, industria batzuk sortutako hautsak).

Bideo honetan atmosfera zer den eta nolakoa den azaltzen da. Atmosferaren geruza baxuenei buruz hitz egiteko, hau da, troposferari eta estratosferari buruz hitz egiteko, hegazkin berezi baten hegaldia eta Joseph Kittingerrek 1960 abuztuan 31.333 m-tik egin zuen jauzia erakusten dira. Jauzi hori, joan den urrian gainditu zen, Felix Baumgartner 39.068 m-tik salto egin zuen eta. Bukatzeko goiko geruzak nolakoak diren azaltzen dute.

Magdeburgoko Hemisferioak

http://www.profisica.cl/fisica-en-lo-cotidiano/fisica-bien-condimentada/120-los-hemisferios-de-magdeburgo.html

Hemisferioetako aire guztia kentzean barruan huts pompa bat sortzen da eta hemisferioei barrurako indar bat egiten dute.

magdeburgoko hemisferioak

http://www.profisica.cl/fisica-en-lo-cotidiano/fisica-bien-condimentada/120-los-hemisferios-de-magdeburgo.html
http://youtu.be/YFHPtmxqMWw
Hemisferioetako aire guztia kentzean barruan huts pompa bat sortzen da eta hemisferioei barrurako indar bat egiten dute.

TAKOIEN ETA TAKEEN PRESIOA KALEAN.

-Posible al da emakume baten takoiek tanke batek baino presio handiagoa eragitea kalean?

Emakume baten takoiek tanke bat baino presio handiagoa egiten dute kalean. Tankea presio gutxiago egiten du gainazal handiago daukalako, eta takoiek presio gehiago egiten dute gainazal txikiagoa daukatelako. 

Gorputz batek zenbat eta gainazal handiagoa izan, presio gutxiago dauka, eta zenbat eta gainazal txikiagoa izan, presio handiagoa dauka.

Zer da Presio Atmosferikoa?

Presio atmosferikoa zer den jakiteko unea heldu da. Hurbilduko gara kontzeptuari poliki-poliki, hurrengo galderak erantzuten.

1. (Sheila, Jone) Zer da atmosfera? Nolakoa da? Bilatu Interneten atmosfera deskribatzen duen bideo bat eta jarri blogean. Hiru hizkuntz onartzen dira: euskara, ingelesa edo gaztelera. Bideoaren iraupena 10 minutu baino gutxiagoa izan behar da. Gehitu 4 lerroko bideoaren laburpena.
2. (Mikel, Aitor) Zer da dentsitatea (deskribapena eta formula)? Zein da airearen dentsitatea? Gure gelako dimentsioak 10m x 10m x 3 m baldin badira, zenbat pisatzen du gelan dagoen aireak (kg-tan, hau da, eman behar duzu airearen masa)?
3. (Marga, Jon, Arkaitz, Irama) Zer da presio atmosferikoa? Zein da presio atmosferikoaren kausa? Zenbat balio du? Presio atmosferikoa berdina da Lekeition, Gorbeiako gailurrean eta Everesteko gailurrean?
4. (Luis, Erik) Magdeburgoko hemisferioen esperimentua: Otto von Guerickek, Alemania hiria den Magdeburgoko alkateak, egin zuen esperimentu hau, Alemaniako enperadoreak 1654-an Ratisbonara egin zuen bisitaldiaren kausaz. Bilatu Interneten esperimentua deskribatzen duen testu bat eta jarri esteka blogean (honen helburua deskribapen hori klasean irakurtzea da). Bilatu ere hemisferioen esperimentua deskribatzen duen bideo bat eta jarri blogean (Interneteko bideoetan eta testuetan hiru hizkuntz onartzen dira: euskara, ingelesa edo gaztelera. Bideoaren iraupena 5 minutu baino gutxiagoa izan behar da). Erantzun galdera hau: Zergatik daude lotuta hemisferioak, ba al dago barneko indar bat (xurgatzea) ala ba al dago kanpoko indar bat (bultzada)?

Youtube-ko bideo bat sarrera batean sartzeko argibideak: sakatu “share”, sakatu “embed”, kopiatu kodea, joan “html”-ra zure sarreran, itsatsi kodea eta itzuli “redactar” atalera.
Zure erantzuna honako “etiketa” izan behar du: “PresioAtmosferikoa”

Zergatik buruan jotzen badugu bai eta puntan jotzen badugu ez?

5- Iltze bat iltzatzeko buruan jo beharrean puntan jotzen badugu mailuarekin, ezin izango dugu iltzatu. Zergatik buruan jotzen badugu bai eta puntan jotzen badugu ez?

Iltze bat iltzatzeko buruan jo behar da, orduan mailuarekin jotzen dugunean gopez golpez iltzatuko da eta puntaz hasten delako sartzen da.

Baina iltzari buelta ematen badiogu eta orduan puntan jotzen badugu iltza ez da sartuko.
Eta gainera segurazki deformatuko da.
Presioa egitean mailuarekin iltza sartuko da baina alderantziz jartzean punta goian ez da sartuko eta deformatuko da.

P=F/S    Azalera txikia du, punta zorrotza, horrela esan dezakegu hobeto punta zprrotzatikzein burutik sartzen dela.

Zergatik mozten du hobeto ondo zorroztuta dagoen laban batek?

Labanazorrotza batek mozten du azalera gutxi duelako.Zorrotzagoa izaterakoan,azalera gutxiago dauka.
Hau labana aho gehiago eukitzerakoan presio gehiago egiten duela esan nahi du eta aho txikiago eukitzen badu presio gutxiago egiten duela esan nahi du.Laban bat zorrotzagoa izatean azalera gutxiago dauka,zorrotzarik gabeko betekin konparatuta.

Laban zorrotz bat honelakoa izango zen:
| |
| |
V
Zorrotza gabekoa honela:

|_|

Hau da zorrotz gabeko bat azalera gehiago dauka.
Presioa = indarra / azalera
Azalera gehiagora,presio gutxiago eta azalera gutxiagora,presio gehiago.

Indar berdina egiten badugu laban zorrotzodun bati,azalera gutxiago duelako,presioa mozteko gehiago da zorrotzarik gabekoa baino.Horduan indar gehiago egin behar duzu gauza bera lortzeko zorrotza gabeko labanarekin.

Zapata takodunak daramatzan neska batek zapaltzen badizu oinean min handia egiten dizu. Zapata lauak eramaten baditu aldiz, mina jasangarria da. Zergatik?

Zapatila batekin zapaltzen bazaituzte eskua, zapatila hau laua izan behar da. Zapatila honek egungo zaituen mina jasangarria izango da, egindako indarra zapatilaren azaleratik zakabanatzen delako. Takodun zapatila batek zapaltzen bazaitu min handi handia jasango duzu, indarra 1 zentrimetro karratutan gutxi gora behera zakabanatuta egongo da orduan egindako presioa handiagoa izango da takodun zapatilan zapatila lau batean baino. Eskua zapaltzen badizute, orduan, min handiagoa eukiko zenuke takodun zapatila bat zapatila lau bat baino.

Zergatik ez dira trabatzen?

6. Lur orotako ibilgailuak, tankeak eta hondeatzeko makinak ez dira lur bigunetan trabatzen, eta ibilgailu arruntak, berriz, bai. Zergatik ez dira ibilgailu horiek trabatzen?
Ibilgailu hauek ez daukatelako gurpilak baizik eta zinta transportadora bat eta zinta honetan ibilgailuaren pisua banatzen da. Bere superfizie oso handia delako zaila da trabatzea. Pisua handia da baina azalera ere handia delako  presioa txikia da eta horrexeagatik ez da ondoratzen.

10. Txintxeta bat kortxo batean sartzen dugunean puntatik oso erraz sartzen dela ikusten dugu, aldiz, burutik ezin dugu sartu. Zergatik?





Txintxeta bat burutik ezin da sartu bere gainazala oso handia delako eta ezin da sartu.Txintxeta bat puntatik oso erraz sartzen da bere gainazala oso txikia delako eta puntan bukatzen da.Horregatik kortxoan sartzerakoan oso erraz sartzen da kortxoaren gainazala oso gogorra ez delako.

ARKAITZ MARCAIDE

Zergatik erabiltzen dira kranpoiak izotzean?

Zergatik erabiltzen dira kranpoiak izotzean ibiltzeko?

-Kranpoiak finkapen metalikoak dira eta botetan jartzen dira.
Krampoiak xafla batzuk dira eta erabiltzen dira izotzean ondo ibiltzeko, hau da, ez irristatzeko.Horretarako krampoiak punta zorrotzak dituzte izotzean ondo finkatzeko.Azaleraren arabera, txikia bada presio handia egin behar da eta indarra ere. Azalera handia bada presio txikia egin behar da eta indarra ere. Krampoien puntak angelu ezberdinetan daude azaleraren arabera. Adibidez paseatzeko krampoien puntak angelu zuzenan daude eta eskalatzeko krampoien puntak angelu ez zuzenean daude. Horrela oso erraz finkatzen dira azaleran.

Zergatik trenbide-trabesek errailak hondoratzea galarazten dute?

Karga handiak kontuan izan behar da, neurtzen dute tonengatik, xurgatu behar dituen eta via jasan, hauek lur naturalari banatuta transmititzen dira eta nahiz eta oso ondo egin, beti daude mugimenduak leku batzuetatik baina beste batzuk, eta horrek hutsak sortzen ditu, bideak igotzen du eta baxua, zuloak, eta ere adibidez egingo balira kurbetan bezala kanpoko bideak joera izango du tren askoko pausorako beste barnetik banantzek, eta barne guztia via mugitzen da kurbaren kanpokorantz igarotzen du, mugitzen du, honetako, dardarak dira oso garrantzitsuak eta argigunerik ez da bera bat zurrun (hormigoia, porlana...) oinarri dezan malgua oinarri bat, balastoa platarforma malgu bat bada, saihestea edo eragozpen hauek zuzentzea beste bat baino bera ez dela.

P=F/S

P= Presioa (Pa)
F=Aplikatutako indarra (N)
S=Azalera(m²⁾

Presioa txikia denez azalera handiagom egin behar dituzte, horregatik platarformak jartzen dituzte.

Fakir bat etzan daiteke iltze-ohe batean baina ez litzateke jarriko zutik iltze-ohe berean. Zergatik etzan daiteke? Zergatik ezin da zutik jarri?

Etzanda edo zutik egotearen arteko ezberdintasuna ulertzeko, presioa kontuan hartu behar dugu. Dakigunez, presioa indarraren eta azalaren arteko zatidura da.

Bi kasu horietan indarra fakirraren pisua da, hau da, indar bera da. Hala ere, azalera aldatzen da. Fakirra etzanda dagoenean zutik dagoenean baino azalera handiagotan banatzen du pisua, beraz, presioa txikiagoa da. Horregatik fakirra etzan daiteke baina ezin da zutik jarri.

ZER DA PRESIOA?https://www.blogger.com/blogger.g?blogID=2306363394845102131#editor/target=post;postID=263617437466370990

  Presioa gainazal batean apikatutako indarrren eta gainazal horren azalerarenarteko zatidura da.
  Presioaren formmula hau da: P=F/S

P=Presioa (Pa)
F=Aplikatutako indarra (N)
S=Azalera (m karratu)

Nazioarteko unitate sistema presioaren unitatea Pasacal-a da.

Pascalaren formula hau da: 1P=1N/1mKarratu

Beste presio unitate daude: Amosfera(atm), Milimetro(mm Hg) eta Milibarra(mbar)

1 atm = 760 mm Hg = 1.023 mbar =1,013 · 10⁵ Pa

Adibidea:

Presioa aplikatutako indarra da helbide guztietatik zehaztutako azalera baten gainean.

Azaleran, itsaso mailan, jasaten dugun atmosfera da Atm 1eko (1,033 kg / cm2etako).

Jaisten garenean 10 m pasatzen da 2 Atm-eko presio bat (% 100en handiagotzea) jasatera, 20 m-etara pasatzen da 3 Atm-eko presio batera (% 50 handitzen du 10 m-ei buruz), 30 m-etara pasatzen da 4 Atm-eko presio batera (% 33 handitzen du 20 m-ei buruz), eta horrela elkarren segidan

Presioaren eragina bizitzako egoera batzuetan

Jadanik badakigu zer den “presioa” fisika ikuspuntutik. Orain aztertuko dugu presioaren eragina bizitzako egoera batzuetan edo gizakiak asmatutako tresna batzuetan.


Hona hemen aurkituko dituzu galdera batzuk. Aukeratu bat eta erantzun. Azalpen zientifikoa eman behar duzu. Zure erantzuna honako “etiketa” izan behar du: “Presioa".

1. Fakir bat etzan daiteke iltze-ohe batean baina ez litzateke jarriko zutik iltze-ohe berean. Zergatik etzan daiteke? Zergatik ezin da zutik jarri?



2. Zapata takodunak daramatzan neska batek zapaltzen badizu oinean min handia egiten dizu. Zapata lauak eramaten baditu aldiz, mina jasangarria da. Zergatik?



3. Zergatik erabiltzen dira eskiak elurrean ibiltzeko?



4. Zergatik erabiltzen dira kranpoiak izotzean ibiltzeko?





5. Iltze bat iltzatzeko buruan jo beharrean puntan jotzen badugu mailuarekin, ezin izango dugu iltzatu. Zergatik buruan jotzen badugu bai eta puntan jotzen badugu ez?



6. Lur orotako ibilgailuak, tankeak eta hondeatzeko makinak ez dira lur bigunetan trabatzen, eta ibilgailu arruntak, berriz, bai. Zergatik ez dira ibilgailu horiek trabatzen?




7. Trenbide-trabesek errailak hondoratzea galarazten dute. Zergatik?



8. Zergatik mozten du hobeto ondo zorroztuta dagoen laban batek?



9. Posible al da emakume baten takoiek tanke batek baino presio handiagoa eragitea kalean?



10. Txintxeta bat kortxo batean sartzen dugunean puntatik oso erraz sartzen dela ikusten dugu, aldiz, burutik ezin dugu sartu. Zergatik?